Kościół p.w. Wniebowzięcia NMP w Puchaczowie

Puchaczów do 1527 roku nosił nazwę Łanczna Mnyska (Łęczna Mniejsza) i wchodził w skład parafii łęczyńskiej. Aż do końca XVIII wieku należał do opactwa benedyktyńskiego w Sieciechowie. Prawdopodobnie początkowo istniał tutaj punkt duszpasterski przy małej kaplicy. Parafia została erygowana dopiero w 1533 r. przez biskupa Piotra Tomickiego, a jej fundatorami zostali benedyktyni sieciechowscy. W XVII w. wybudowano kościół drewniany z fundacji arcybiskupa lwowskiego Jana A. Próchnickiego, a przy nim murowaną kaplicę. Obecną świątynię, p.w. Wniebowzięcia NMP, zaczęto budować w 1778 roku z fundacji opata sieciechowskiego Leonarda Prokopowicza (architektem był Józef Gringenberger). W 1786 roku została konsekrowana przez biskupa Jana Lenczowskiego, jednak zakończenie prac budowlanych nastąpiło dopiero w 1800 roku Kościół kilkakrotnie odnawiano, w 1907 roku po prawej stronie świątyni dobudowano drugą zakrystię, w 1914 roku położono polichromię i wybudowano wieżyczki na sygnaturkę nad nawą. W latach 1979-1983 dokonano kompleksowej renowacji i konserwacji polichromii oraz wystroju (Alojzy Goss z Torunia), a następnie położono nowe tynki elewacji i pokryto wieżyczki blachą cynkową.

Budynek wymurowano z cegły. Jest to obiekt jednonawowy, późnobarokowy, po lewej stronie prezbiterium znajduje się zakrystia ze skarbczykiem na piętrze, po przeciwnej – druga zakrystia. Fasada kościoła ma wklęsło-wypukłe podziały z wieżą pośrodku. Nad nawą jest wieżyczka, wewnątrz której znajduje się 10 ołtarzy. Ołtarz główny z obrazami MB Wniebowziętej i MB z Dzieciątkiem pochodzi z końca XVIII wieku. Dwa barokowo-klasycystyczne ołtarze boczne stoją przy tęczy – po lewej stronie z krucyfiksem (z XVI wieku), a po prawej z obrazami św. Trójcy i św. Mikołaja. Ponadto po lewej stronie mieszczą się ołtarze z obrazami MB Różańcowej, św. Barbary i św. Macieja Apostoła, wszystkie namalowane w XVIII wieku. Po prawej stronie nawy również umieszczono 3 ołtarze z obrazami z XVIII wieku: Św. Antoniego Padewskiego, św. Anny Samotrzeć i św. Tekli. Posadzka wykonana jest z terakoty, w nawie ustawione są ławki dębowe z 1928 roku, na chórze muzycznym organy ośmiogłosowe z XIX wieku. Na nowszej podstawie drewnianej znajduje się miedziana czasza chrzcielnicy z XVIII wieku.

Obok kościoła stoi murowana dzwonnica z 1854 roku, wielokrotnie odnawiana. W 1975 roku w dolnej jej części urządzono kaplicę przedpogrzebową. Dzwony zostały wykonane przez firmę E. Felczyńskiego w Przemyślu. Jeden z nich pochodzi sprzed II wojny światowej, dwa pozostałe z 1973 roku. Cmentarz przykościelny został w XIX wieku otoczony murem z kapliczkami i bramą.

W skład zespołu kościelnego oprócz kościoła wchodzą również :
- murowane, przęsłowe ogrodzenie cmentarza przykościelnego z czterema kapliczkami procesyjnymi i bramą z żelaznymi skrzydłami, XIXw.,
- murowana „stara” plebania, 1809 r., przebudowana na pocz. XXw.,
- drzewostan w obrębie cmentarza przykościelnego,
- pozostałości alei prowadzonej z Rynku na cmentarz przykościelny ( zachowane 4 drzewa).

Wszystkie wyżej wymienione elementy zespołu zostały wpisane do rejestru zabytków woj. lubelskiego.


Kościół p.w. Wniebowzięcia NMP w Puchaczowie